Onze onderzoeksthema's

Sociale relaties en maatschappelijke participatie van ouderen omvat een breed scala aan sociale onderzoeksonderwerpen zoals maatschappelijke participatie, vrijwilligerswerk, sociale cohesie, eenzaamheid, culturele participatie, en (in)formeel levenslang leren.  

Zorg en zorgzame buurten vertrekt vanuit een diepgaande kritiek op traditionele, voornamelijk probleemgerichte en medisch georiënteerde zorgsystemen. De onderzoeksprojecten binnen dit thema richten zich op innovatieve, gemeenschapsgerichte zorgonderwerpen (vb. collaboratieve modellen in de zorg, nieuwe zorgberoepen en -rollen), met als doel de toegang tot en de kwaliteit van de zorg te verhogen. Subthema's zijn bijvoorbeeld community health workers, dementiezorg voor ouderen met een migratie-achtergrond, detectie en preventie, en betekenisvolle zorg.  

Wonen en woonomgeving is ons derde onderzoeksthema. Aangezien huisvesting een van de belangrijkste sociale determinanten is om zelfstandig te blijven wonen, ligt de focus hier op de kwaliteit van de woning en de woonomgeving bij ouderen. Subthema's zijn bijvoorbeeld innovatieve woonvormen (zoals cohousing), woningontwerp en -renovatie, wooncarrières en thuisgevoel, leeftijdsvriendelijke omgeving en fysieke inrichting van de buurt. 

4 rode draden

De drie onderzoeksthema’s worden gekenmerkt door vier gemeenschappelijke invalshoeken. Doorheen de onderzoeksthema’s worden deze vier lijnen zichtbaar met elementen die telkens terugkeren en ons onderzoek kenmerken.   

• Belang van de buurt: onze omgeving beïnvloedt hoe we ouder worden. Door ons onderzoek heen vertrekken we vaak van een socio-ecologische benadering waarbij we aandacht geven aan het micro-, meso-, exo-, macro- en ook chrononiveau. Hoewel alle systemen van belang zijn, zullen we vaak de nadruk leggen op de lokale leefomgeving en de buurt voor het welbevinden en levenskwaliteit van ouderen. Of het nu gaat over vrijwilligerswerk, ouderenmis(be)handeling, sociale uitsluiting of zorg: de buurt doet ertoe voor ouderen.  

• Levensloopbenadering: vroege levenservaringen zijn cruciaal voor toekomstige levenskansen. De gevolgen van bepaalde individuele verschillen eerder in de levensloop werken door tot in het latere leven. Om onze onderzoeksthema's te begrijpen, moeten we rekening houden met vroegere levensgebeurtenissen, transities en trajecten.  

• Aandacht voor uitsluiting, achterstelling en ongelijkheid: in ons onderzoek besteden we in het bijzonder aandacht aan mensen in kwetsbare en achtergestelde situaties. Dit impliceert dat we emancipatorisch en transformatief te werk gaan. Daarom onderzoeken we de structurele en systemische veranderingen die nodig zijn opdat mensen in kwetsbare situaties actief en kritisch kunnen deelnemen aan de constructie van de samenleving. Het belang van een ‘strengths-based’ perspectief staat hierin centraal. 

• Participatieve onderzoekskaders: In onze onderzoeksmethodologie richten we ons op processen voor verandering. Voortbouwend op transformatieve onderzoekskaders zoals participatief actie-onderzoek maakt het team gebruik van een brede methodologische gereedschapskist, gaande van klassieke benaderingen, zoals grootschalige cross-sectionele enquêtes, tot meer creatieve methoden, zoals photovoice en walk-along. We zetten de ervaringen van mensen centraal en geven stem aan de deelnemers. We doen niet onderzoek over maar onderzoek met de doelgroep. Daarbij gaat het niet louter over betekenisgeving, maar willen we ook machtsverschillen analyseren die tot uitsluiting hebben geleid. Onderzoek richt zich minder op vooraf gedefinieerde uitkomsten maar meer op de processen. Wat werkt, voor wie, onder welke omstandigheden?